اهداف-وظایف و مسؤلیت ها

واحد اعتلای کیفیت داخلی (IQAC)

معرفی واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون

واحد اعتلای کیفیت داخلی به عنوان مرجع اصلی تطبیق کننده برنامه­های ارتقای کیفیت، فیصله های مرکز اعتلای کیفیت/کمیته تضمین کیفیت در سطح نهاد تحصیلی را عملی می نماید. هدف کلی واحد  ارتقای کیفیت داخلی پوهنتون حمایت و ترویج فرهنگ ارتقای کیفیت، همکاری در برنامه ارزیابی خودی، ثبت اسناد و مدارک از اجراات و همکاری در پلانگذاری و سایر موارد در داخل نهاد های تحصیلی است، می باشد. رسیدن به این هدف زمانی محقق می شود که اطمینان حاصل گردد تا نهاد های اکادمیک ستندرد ها و معیار های تضمین کیفیت را پذیرفته و تطبیق می نمایند. به همین دلیل، آنها نقش مهمی در تطبیق مفاد رهنمود ارتقای کیفیت داخلی ریاست تضمین کیفیت و اعتبار دهی دارند.

واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون جهت انجام همه امور تصمیم گیری و عملیاتی مربوط به اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون ایجاد شده است. جهت تنظیم و انکشاف همه امور مربوط به تضمین کیفیت، همه واحد های تضمین کیفیت چون آمریت ارتقای کیفیت پوهنتون، کمیته اصلی تضمین کیفیت پوهنتون، کمیته های فرعی تضمین کیفیت پوهنحٌی ها و سایر کمیته های کاری مرتبط به تضمین کیفیت در سطح نهاد و پوهنحٌی ها، در محدوده این واحد، فعالیت می نمایند.

جهت اثر گذاری هر چه بیشتر کاری در بخش تضمین کیفیت، طبق لایحه فعالیت های تضمین کیفیت و اعتباردهی اکادمیک، معاون امور علمی پوهنتون در راس این واحد قرار داشته و نظر به سلسله مراتب، تمام قدمه های کاری نهاد، در امور مربوط به تضمین کیفیت تحت اثر این واحد می باشد.

وظایف و مسئولیت های واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهتنون

• تسهیل ماموریت و اهداف ارتقای کیفیت پوهنتون و ارتباط تدریس و آموزش و همخوانی با نظام جهانی تحصیلات با کیفیت.

• رهنمایی و کمک با نهاد های فارغ ده مانند دیپارتمنت ها، پوهنحٌی ها طبق اهداف پلان استراتیژیک پوهنتون.

• نظارت از تطبیق استندردها و معیار ها برای فعالیت های مختلف علمی و اداری پوهنتون، سازماندهی ورکشاپ ها، سیمینار ها، کنفرانس های علمی و اگاهی دهی برنامه های آموزشی برای ظرفیت سازی و ترویج فرهنگ ارتقای کیفیت در تمام سطوح پوهنتون.

• تسهیل در تعمیم آموزش مبتنی بر نتایج و آموزش محصل محور در پوهنتون به منظور تطبیق شیوه آموزش و تدریس مشارکتی با استفاده از تکنالوژی معاصر.

• بازنگری طرزالعمل های موجود به منظور بهبود بیشتر برای روند تدریس و آموزش.

• ارائه همکاری با واحد های اکادمیک فارغ ده جهت اجرای ارزیابی خودی، بازنگری بیرونی و تطبیق روند ارتقای کیفیت به سطح برنامه تحصیلی تسهیل.

• انکشاف دیتابیس که شامل معلومات در مورد ارتقای کیفیت بوده و برای تمام مراجع ذیربط قابل دسترس باشد.

• تدوین پلان ستراتیژیک پنج ساله ارتقای کیفیت برای پوهنتون و حصول اطمینان از تطبیق آن و نظارت از دست آورد های پلان مذکور. این پلان باید در جلسات مرکز اعتلای کیفیت/کمیته تضمین کیفیت مورد بحث قرار گرفته و تایید گردد، پس از تایید به ریاست ارتقای کیفیت و اعتبار دهی ارائه گردد.

• تهیه و تدوین گزارش سالانه، نظارت از برنامه های ارتقای کیفیت پوهنتون که در جلسات مرکز اعتلای کیفیت/ کمیته تضمین کیفیت پوهنتون مورد بحث و تایید قرار گرفته باشد و به ریاست ارتقای کیفیت ارسال گردد.

• ارائه نظر و پیشنهاد در مورد ارتقای کیفیت تدریس و آموزش پلان انکشافی استراتیژیک پوهنتون.

• ارائه مشوره به مقامات پوهنتون، پوهنحٌی ها و دیپارتمنت ها در مورد موضوعات ارتقای کیفیت. تهیه پلان مشرح بودجه واحد ارتقای کیفیت داخلی نهاد.

تاریخچه ایجاد و آغاز فعالیت واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون

آغاز فعالیت های تضمین کیفیت در این پوهنتون، به شکل نمادین بر می گردد به سال 1391؛ اما فعالیت های اساسی و سیستماتیک تضمین کیفیت و اعتباردهی اکادمیک با ایجاد واحد اعتلای کیفیت داخلی به کمک پروژه انکشاف تحصیلات عالی در آغاز سال 1398شروع شده که تا همین اکنون ادامه دارد. با ادامه تطبیق معیارها و استناندرد های تضمین کیفیت، این پوهنتون همین اکنون دارای یک واحد اعتلای تضمین کیفیت بوده که فعالیت های مسلکی آن توسط کمیته اصلی تضمین کیفیت در سطح پوهنتون و کمیته های فرعی ارتقای کیفیت در سطح پوهنحًی ها و کارهای تخنیکی و اجراییوی آن توسط آمریت ارتقای کیفیت به پیش برده می شود. هدف کلی از ایجاد این مرکز تطبیق یک سلسله معیار ها و شاخص های کمی و کیفی مشخص تحصیلات عالی جهت کسب اعتبار اکادمیک از مراجع مربوط می باشد. 

خلاصه پیشرفت و یا دست آوردهای واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون

طی سال (1400) پوهنتون البیرونی در بخش ارتقاء کیفیت با توسعه کارکردهای کمیته موسساتی تضمین کیفیت و کمیته های فرعی تضمین کیفیت، فعالیت های زیادی را انجام داده است .

1. 1. واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون رابطه ی کاری دوامدار را با ریاست تضمین کیفیت و اعتباردهی و همه شرکای کاری داخلی توسط ایمیل، شبکه های اجتماعی، مکاتیب و تیلفون برقرار نموده است.

   2. پوهنتون البیرونی و جمع بخش های زیر مجموعه آن ( پوهنحٌی ها و دیپارتمنت ها) امروز هر کدام دارای دیدگاه و ماموریت واضح و تایید شده از طرف وزارت محترم تحصیلات عالی باشید.

   3. این نهاد علمی با جمعی از پوهنحٌی ها و دیپارتمنت ها مربوطه هر کدام دارای پلان استراتیژیک پنج ساله تاییده از طرف وزارت محترم تحصیلات عالی بوده و همین اکنون در حال تطبیق است.

   4. همه سطوح رهبری و مدیریتی پوهنتون دارای پلان های عملیاتی، تطبیقی و بهبود تدریس بوده و در یک سیستم واحد در حال تطبیق می باشد.

   5. سه اسناد مهم و اساسی پالیسی آزادی اکادمیک، پالیسی اخلاقی طرزالعملی روش های تداوم کسب و کار توسط واحد اعتلای کیفیت داخلی پوهنتون ترتیب و مورد تاییده مراجع قانونی قرار گرفته است. همچنان جهت آگاهی از محتویات این اسناد بشکل هارد و سافت در اخیتار همه شرکای پوهنتون قرار گرفته است.

   6. همه فعالیت های علمی و ادرای طی تقسیم اوقات زمانی تحت مرور و ارزیابی قرار گرفته، چالش ها شناسایی شده  و جهت رفع آن پلان های تطبیقی ترتیب و تطبیق شده است. به عنوان مثال می توان از ارزیابی اصلاحی از کیفیت تدریس استادان، امور علمی و اداری دیپارتمت ها، امور علمی و اداری پوهنحٌی و آوردن تغییرات در آن بخش ها بر اساس نتایج ارزیابی اشاره کرد.

   7. واحد اعتلای کیفیت داخلی برنامه های آموزشی را برای اعضای کمیته ها، استادان و کارمندان دایر نموده است تا کارمندان با کارکرد روند ارزیابی خودی آشنا شوند و مطابق معیار های یازده گانه فعالیت های خویش را عیار نمایند. با وجود چالش های موجود در این عرصه بازهم تدابیری روی دست گرفته شده است تا روند ارزیابی خودی و ارتقاء کیفیت به یک روند پوهنتون شمول تبدیل گردد.

   8. جهت تنظیم فعالیت های علمی و اداری در سطح پوهنتون و پوهنحٌی ها همین اکنون (12) کمیته اصلی شامل شورای علمی، کمیته اصلی تضمین کیفیت، کمیته تحقیقات علمی، کمیته نظم و دسپلین، کمیته امتحانات، کمیته جندر، کمیته مبارزه با فساد اداری، کمیته نصاب تحصیلی، کمیته فرهنگی، کمیته تقرر و انفکاک و کمیته ترفیقات علمی؛ همچنان (12) کمیته های فرعی تحت همین نام ها در سطح (9) پوهنحٌی، به شکل منظم و سیستماتیک فعال شده و فعالیت می نمایند.

   9. چک لیست تهیه پیشنهاد تحقیق، تالیف، ترجمه و مقاله های علمی ترتیب شده و در حال استفاده می باشد.

   10. روند تحقیقات علمی  با ساختن چک لیست ها و فارمت های رهنمودی در حال معیاری شدن و انکشاف است.

   11. همین اکنون در پهلوی یک جلد مجله علمی – تحقیقی که بطور ربعوار به نشر می رسد، دو ژورنال بین المللی در بخش علوم اجتماعی و تطبیقی ایجاد گردیده و به نشر می رسد.

   12. همه فعالیت های مربوط به تضمین کیفیت، در سطح پوهنتون توسط آمریت ارتقای کیفیت مستند سازی شده و در فایل های منظم به شکل سیستماتیک حفظ می باشند.

تاریخ اعتباردهی قبلی و نتیجه بازنگری وزارت تحصیلات عالی طی (9) سال اخیر.

پوهنتون البیرونی از سال 1391 به این سو زیر چتر اعتباردهی اکادمیک قرار گرفته است. اولین گزراش ارزیابی خودی به روایت اسناد در سال 139۴ در پوهنتون ترتیب و به مرجع مربوط آن ارسال گردیده است. به اساس همین گزارش، در سال 1395 پوهنتون بعد از ارزیابی هیئات محترم بازنگر با کسب (73) نمره مرحله اول اعتبار دهی را با موفقیت پشت سر گذاشته است. این پوهنتون در سال  1398بعد از ارایه گزراش ارزیابی خودی – مرحله دوم، مورد بازنگری بیرونی قرار گرفت و مرحله دوم اعتباردهی را با کسب (72.35) نمره موفقانه سپری نمود. اکنون در مرحله دوم اعتباردهی قرار داشته و نامزد به مرحله سوم اعتبار دهی می باشد. هیئت رهبری این پوهنتون با توجه به سرمایه گذاری در بخش زیر بنأ ها و جذب استادان از میان فارغان پوهنتون های داخلی، اروپایی و آسیایی اطمینان دارد که مرحله نهایی ( سوم ) اعتبار دهی را در سطح ملی طی آینده زدیک از آن خود کند. هم اکنون کمیته تضمین کیفیت موسساتی، کمیته های فرعی تضمین کیفیت و سایر بخش ها طبق پلان ارزیابی خودی مرحله سوم در ساحه کاری شان فعالیت ها را آغاز نموده اند تا با شناختن نقاط ضعف و قوت همه معیارهای یازده گانه اعتباردهی را تطبیق نمایند.

کمیته اصلی تضمین کیفیت پوهنتون (Quality Enhancement Main-Committee)

کمیتۀ اصلی تضمین کیفیت پوهنتون تصامیم مربوط به تضمین کیفیت را اتخاذ و تطبیق می نماید. هدف آن حمایت و ترویج فرهنگ تضمین کیفیت و همکاری در برنامه های ارزیابی خودی است. علاوه بر این، هدف آن ثبت اسناد و پیاده سازی آنها، برنامه ریزی و سایر مسائل داخلی در پوهنتون است.

اعضای این کمیته را جهت بهبود کیفیت داخلی  و موثریت کاری در پوهنتون به منظور اجرای وظایف و فعالیت های مورد نیاز، روسای پوهنحٌی ها تحت ریاست معاون امور علمی تشکیل می دهد.

وظایف کمیتۀ تضمین کیفیت نهاد تحصیلی

الف)در مورد برنامه‎های تضمین کیفیت و اعتباردهی

1. تلاش در امر بهبود کیفیت در نهاد تحصیلی.

2. نظارت از جریان ارزیابی خودی نهاد تحصیلی، پوهنحی‎ها و دیپارتمنت‎های فارغ ده.

3. تهیه گزارش های ارزیابی خودی نهادتحصیلی.

4. بررسی گزارش ارزیابی خودی پوهنحی‎ها و دیپارتمنت‎های فارغ ده.

5. همکاری با تیم بازنگرها در جریان بازنگری.

6. آشنایی کامل با پلان ستراتیژیک ملی تحصیلات عالی، پلان ستراتیژیک موسسه مربوط و اسناد مهم در مورد اعتباردهی و تضمین کیفیت به شمول لایحۀ تضمین کیفیت و اعتباردهی و معیارهای ارزیابی خودی.

7. ارایۀ مشوره به رییس، معاون علمی نهاد تحصیلی در مورد ارتقای بهبود کیفیت پوهنحی‎ها و خدمات عمومی مانند لابراتوارها، مراکز کمپیوتر، کتابخانه‎ها، عرضه خدمات به محصلان، تحقیق و سایر عرصه‎های علمی مؤسسه.

8. تهیه اسناد مناسب برای کمیتۀ به اساس بازنگری از فعالیت‎های علمی و اداری نهاد تحصیلی و ارزیابی خودی هر پوهنحی.

9. حفظ محرمیت تصامیم مجالس کمیتۀ، بحث‎ها با پوهنحی‎ها، اعضای کادر علمی، محصلان، کارمندان و سایر اعضای مؤسسه.

10. برقراری ارتباطات کاری با ریاست ارتقای کیفیت و اعتباردهی وزارت تحصیلات عالی.

11. تهیه گزارش نظارت سالانه، مرور دوره یی برنامه ها و تعقیب از تطبیق پلان عملیاتی مرتبط به آن.

12. اجرای سایر وظایف مربوط به ارتقا و بهبود کیفیت که توسط مقامات ذیصلاح محول میگردد.

ب) درمورد اتخاذ تدابیر برای ارتقای کیفیت

1. تهیه یک پلان عملیاتی مبتنی بر نقاط ضعف، تهدیدها و فرصت‎ها برای تمام معیارهای تضمین کیفیت واعتباردهی.

2. تهیه میکانیزم برای تطبیق پلان عملیاتی و ارایۀ راه‏های بیرون رفت از موانع تطبیق آن.

3. نظارت از تطبیق پلان عملیاتی در تمام سطوح نهاد تحصیلی.

4. نظارت از تطبیق پلان ستراتیژیک ملی وزارت و پلان ستراتیژیک نهاد تحصیلی و تهیه گزارش ربعوار در زمینه.

5. تدویر محافل برای تطبیق پلان‎ها و برنامه‏های تضمین کیفیت در سطح نهاد تحصیلی.

6. تطبیق سایر برنامه‏های که از طرف ریاست ارتقای کیفیت وزارت محول میگردد.

7. تهیه و تطبیق نوآوری‏ها و برنامه‏های جدید که منجر به ارتقای کیفیت می‏گردد.

8. نظارت از بودجه و کمک‏ها برای نهادهای تحصیلی برای مصرف جهت تطبیق پلان عملیاتی، پلان استراتیژیک و سایر پلان‏ها.

9. نظارت و بررسی از تطبیق خط مشی یاد دهی و یادگیری، پلان بهبود تدریس و پلان عملیاتی انفرادی در سطح نهاد تحصیلی.

ج) در مورد نظارت و بررسی از تمام اموراکادمیک

حسب حکم شماره (۴۹۳۳/۳۷۸۴) مؤرخ ۱۳/۸/۱۳۹۲ مقام محترم وزارت تحصیلات عالی نظارت و بررسی، از تمام امور اکادمیک به دوش کمیتۀ ارتقای کیفیت و اعتباردهی نهاد تحصیلی است که شامل وظایف ذیل می‎باشد:

1. نظارت و بررسی تمام امور نشراتی و تهیه گزارش رسمی در اخیر هر سمستر برای ریاست ارتقای کیفیت و اعتباردهی وزارت بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

2. نظارت و بررسی از تحقیقات علمی در سطح نهاد تحصیلی و تهیه گزارش رسمی در اخیر هر سمستر به ریاست ارتقای کیفیت و اعتباردهی وزارت بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

3. نظارت وبررسی امور تدریس بخصوص تطبیق طرزالعمل ارزیابی از کیفیت تدریس و ارایۀ گزارش به ریاست ارتقای کیفیت و اعتباردهی وزارت تحصیلات عالی بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

4. نظارت و بررسی از امتحانات نهایی و تطبیق طرزالعمل واحد امتحانات با تهیه گزارش در ختم هر سمستر برای ریاست ارتقای کیفیت و اعتباردهی بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

5. نظارت و بررسی از تجهیزات، مواد مورد ضرورت، سامان و آلات لابراتواری کارهای عملی و تهیه گزارش رسمی به ریاست ارتقای کیفیت، بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

6. نظارت و بررسی از میتودهای درسی دیپارتمنت‏ها در جریان سمستر و تهیه گزارش بعد از ختم سمستر به ریاست ارتقای کیفیتبعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

7. نظارت و بررسی سمستروار از مواد درسی، لکچر نوت‎ها و سایر مواد برای اصلاح و ستندرد شدن، با تهیه گزارش رسمی به ریاست ارتقای کیفیت بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

8. نظارت وبررسی دقیق از تطبیق کریکولم و مفردات درسی دیپارتمنت‏ها در جریان سمستر و تهیه گزارش در ختم سمستر برای ریاست ارتقای کیفیت بعد از تایید شورای علمی نهاد تحصیلی.

9. نظارت و بررسی از شفافیت جریان تقرر و ترفیعات علمی در طول سال و تهیه گزارش به شورای علمی نهاد تحصیلی.

10. نظارت از نظم و دسپلین نهاد تحصیلی و ارایۀ گزارش به ریاست ارتقای کیفیت وزارت تحصیلات عالی.

11. نظارت از کار برد تکنالوژی جدید در جریان تدریس و چگونگی تطبیق تقسیم اوقات سمستر.

12. نظارت و بررسی از فعالیت‏های اکادمیک دیپارتمنت‏ها و پوهنحی‏ها.

13. نظارت و بررسی از تطبیق لوایح، مقرره‏ها، طرزالعمل‏ها و سایر اسناد تقنینی ساحه اکادمیک.

14. نظارت و بررسی از عرضه خدمات علمی، تحقیقی، نشراتی طبق مواد مقرره استقلالیت مالی پوهنتون‎ها

کمیته فرعی تضمین کیفیت (Quality Enhancement Sub-Committee)پوهنحٌی ها

این کمیته ها به سطح پوهنځی بوده که مسوول مدیریتی آن توسط شورای علمی پوهنځی انتخاب می گردد. اعضای این کمیته را آمرین دیپارتمنت ها و رییس پوهنځی تشکیل می دهد. کمیته نظر به ضرورت جلسات را تنظیم می نماید، حداقل از سه جلسه در سمستر نباید کم باشد. تعداد اعضا (5 – 9) تن استاد درنظر گرفته شود. در صورت بالا بودن تعداد دیپارتمنت ها در پوهنځی به تعداد دیپارتمنت اعضاء در نظرگرفته شود. داشتن دفتر مناسب و سیستم جمع آوری و ثبت معلومات و دوسیه ها برای مستند سازی همه موارد مرتبط به فعالیت ها برای کمیته نهایت ضروری و مهم است. در صورت امکان استفاده از تسهیلات زیربنای تکنالوژی معلوماتی (HEMIS) در نهاد و یا ایجاد دیتابیس برای ثبت ارقام کار گرفته شود. تمام جلسات ثبت و تصاویب رسما به مراجع زیربط ارسال گردد.

وظایف و مسوولیت­ها:

1. تهیه پلان استراتیژیک و پلان عملیاتی تضمین کیفیت و ارزیابی خودی در سطح پوهنحٌی.

2. تهیه جدول جلسات برای سال تحصیلی.

3. تهیه و بدسترس قرار دادن اجندای جلسات حداقل یک روز قبل از تدویر جلسات به اعضای کمیته.

4. تهیه مینوت جلسات با امضای اعضا و بدسترس قرار دادن آن به اعضا به منظور تطبیق.

5. گرفتن بازفرست ( Feedback ) از تطبیق تصاویب.

6. بحث و تطبیق تصاویب مرکز اعتلای کیفیت یا کمیته ارتقای کیفیت.

7. اگاهی دهی در موارد برنامه های ارتقای کیفیت به دیپارتمنت ها و بعضا محصلان.

8. توحید گزارش های ارزیابی خودی تهیه شده توسط دیپارتمنت ها و آماده سازی آن به شورای علمی پوهنځی.

9. ترتیب و ارسال گزارش ارزیابی خودی از طریق رییس پوهنځی به مرکز اعتلای کیفیت نهاد/کمیته ارتقای کیفیت.

10. نظارت از تطبیق برنامه ها، اسناد تقنینی، طرزالعمل ها، رهنمود ها و خط مشی ها.

11. تحلیل ارزیابی های اصلاحی مطابق طرزالعمل ارزیابی از کیفیت تدریس و نصب نتایج در ویب سایت و ویترین پوهنځی.

12. تدویر یا راه اندازی کنفرانس های علمی و میتودولوژی تدریس در همکاری و سهیم ساختن استادان هر پانزده روز در پوهنځی.

13. تکمیل فورم ارزیابی و نمره دهی مدیریت های تدریسی و دیپارتمنت سال یک مرتبه.

14. ترویج، تبلیغ و نشر دست آورد های استادان و محصلان.

15. توحید پلان استراتیژیک دیپارتمنت ها در مطابقت با استراتیژیک پلان پوهنځی.

16. تهیه پیشنهاد برای ارتقای ظرفیت اعضای کادر علمی به مرکز اعتلای کیفیت/ کمیته ارتقای کیفیت نهاد.

17. تشخیص و تفکیک استادان شایسته و محصلان ممتاز و فعال پوهنځی.

18. مستند سازی در همه بخش ها بخصوص در برنامه های کیفی در نظر گرفته شود.

19. تاکید به مکافات و مجازات با در نظر داشت اصل شایسته سالاری و عدم مسوولیت پذیری در قبال اجراات اکادمیک.